Agrarische Natuurvereniging Oost-Groningen (ANOG) en SPNA Ebelsheerd doen een praktijkonderzoek naar onkruidbeheersing op akkerranden. Akkerranden krijgen een steeds prominentere plek in de bedrijfsvoering, onder meer door toekomstige wet- en regelgeving (GLB, 7e NAP, beperkingen chemisch middelenpakket) en door een groeiend besef van natuurinclusieve mogelijkheden in de bedrijfsvoering. Binnen de huidige regelingen waar akkerranden worden geteeld, is echter geen ruimte om te kunnen experimenteren. Om drempels voor akkerbouwers weg te nemen om aan de slag te gaan met akkerranden, doen ANOG en SPNA Ebelsheerd gericht onderzoek hiernaar met als doel de akkerbouw een duurzaam perspectief voor het werken met akkerranden te bieden.
In het Oldambt is duist een groeiend probleem, in zowel de graanpercelen als in (meerjarige) akkerranden. De mogelijkheden tot bestrijding zijn beperkt vanwege resistentie en/of voorschriften die adequate aanpak van duist in akkerranden in de weg staan. Ditzelfde geldt voor akkerdistels. Daarom wordt onderzocht welke mogelijkheden er zijn voor adequate onkruidbeheersing, zonder dat verplaatsen van beheer nodig is
De onderzoeksopzet gaat uit van de aanleg van meerjarige stroken met een variatie in zaaitijdstip (voorjaar-najaar) en meerdere mengsels. De mengselkeuze sluit aan bij de gangbare keuzes voor akkervogel- en functionele agrobiodiversiteit randen. Als referentie wordt ook een grasstrook meegenomen, zodat er een betrouwbaar beeld ontstaat van het verschil in ontwikkeling tussen een rand en een bestaande bufferstrook langs waterlopen. De proef wordt aangelegd op een locatie met één voorvrucht, zodat het uitgangspunt uniform is. Op de stroken worden verschillende maairegimes toegepast. In deze stroken wordt de ontwikkeling van probleemonkruiden (duist, distel) gedurende de hele looptijd op vaste momenten gemonitord. Er is gekozen voor aangepast zaai- en maaibeheer en niet voor schoffelen. Schoffelen is een bewerking die veelvuldig in het seizoen moet plaatsvinden, en daarnaast is het nodig de akkerranden op bredere rijenafstand in te zaaien, wat juist weer onwenselijk is met oog op ruimte voor onkruiden.
Steeds meer akkerbouwers gaan met akkerranden werken. Daarnaast veranderen bouwplannen in de loop der tijd; zo doet de uienteelt ook in het Oldambt zijn intrede en zijn er experimenten met veldbonen. Met deze ontwikkelingen nemen ook de geluiden over mogelijke negatieve effecten van akkerranden toe. Naast onkruidbeheersing zijn er vermoedens dat negatieve bodembiodiversiteit zoals ritnaalden, emelten, engerlingen en trips zich zouden vermeerderen onder akkerranden, wat negatieve gevolgen heeft voor het aanpalende gewas en volggewassen, zoals zaaiuien, suikerbieten en aardappelen. Vaak is echter niet duidelijk of deze geluiden gebaseerd zijn op vermoedens, of op feiten. Daarom wordt in het onderzoek ook naar mogelijke ontwikkeling van negatieve bodembiodiversiteit in meerjarige randen gekeken.
In de onderzoeksopzet wordt uitgegaan van het monitoren van de onkruiddruk van enkele probleemonkruiden (duist, distel) en de populatie-ontwikkeling van ritnaalden, emelten, engerlingen en trips in de verschillende objecten gedurende de drie jaren dat de stroken liggen. Na de aanleg vindt een nulmeting plaats. In de objecten worden diverse maairegimes aangelegd om de effecten hiervan op de onkruiddruk te bepalen. Op deze wijze worden naast monitoring ook de effecten van deze maatregelen onderzocht.
Bij SPNA-Ebelsheerd is eind 2021 een meerjarige vogelakker beëindigd. Op dit perceel is nu wintertarwe gezaaid. Hier zullen ook de eerste jaren tellingen worden uitgevoerd naar probleeminsecten en duist.
Het onderzoek vindt plaats op de locatie SPNA Ebelsheerd in Nieuw Beerta. Daarnaast worden elders in het gebied bij twee akkerbouwers ook een aantal objecten aangelegd. Deze worden in het behandelings- en monitoringsregime meegenomen. Voordeel van deze aanpak is dat er dan drie locaties met een verschillende onkruid- en plaagdruk meegenomen worden. Daarnaast is dit voor het delen van kennis een pré.
In het voorjaar van 2022 is gestart met de veldproeven d.m.v. het inzaaien van de akkerranden. In het najaar van 2022 zijn akkerranden worden ingezaaid. Omdat de focus ligt op meerjarige randen en probleemonkruiden, is het uitgangspunt met minimaal driejarige randen te werken.
Kennis delen is een belangrijk onderdeel van het project. De aangelegde akkerranden worden als demovelden gebruikt. Hiervoor hebben de partijen diverse (bestaande) studiegroepen op het oog. Denk hierbij aan studiegroepen die bij collectief ANOG gevormd zijn in het kader van ‘Meer kennis minder middelen’ of graanteeltstudieclubs. In het derde jaar van de proef wordt er een bredere veldexcursie voor genodigden/geïnteresseerden georganiseerd.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Harold Martens: h.a.martens@provinciegroningen.nl of 06 - 31 11 18 93.